عوارض مصرف زیاد ویتامین های E،B وC

  

در مطالب قبلی در مورد اثرات زیان بار استفاده‌ ی بی‌ رویه‌ ی مکمل‌های دارویی بر سلامت انسان صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که اگر منابع دارویی مواد مغذی به مقدار زیاد و طولانی استفاده شوند، می ‌توانند مسمومیت و عوارض ناگواری ایجاد نمایند.

همچنین درمورد اختلالات ناشی از مسمومیت منابع دارویی ویتامین‌های A  و D  صحبت شد. در این مقاله مضرات استفاده‌ی بی ‌رویه از منابع دارویی سایر ویتامین‌ها و املاح مورد بررسی قرار می‌ گیرد.

ویتامینE

 ویتامین E  از دیگر ویتامین‌های محلول در چربی است. این ویتامین به ‌طور طبیعی در جوانه‌ها  (غلات و حبوبات)، غلات سبوس‌ دار  و روغن‌های گیاهی  وجود دارد.

ویتامینE از ویتامین‌های ضروری برای انسان است و موجب سلامت و استحکام غشاهای سلولی و محافظت سلول می ‌شود. این ویتامین جزو ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان می‌ باشد و در پیشگیری از بروز سرطان و بیماری‌های قلبی- عروقی موثر می‌ باشد. اثرات ویتامینE در پیشگیری از بیماری‌های دیگری نیز به اثبات رسیده است.

مسمومیت حاصل از مصرف زیاد ویتامین E ، کمتر از سایر ویتامین‌های محلول در چربی است، زیرا بدن انسان قادر به تحمل مقادیر بالای این ویتامین است، ولی چنانچه ویتامینE در مقادیر خیلی بالا و به صورت قرص، کپسول یا فرم‌های تزریقی مصرف شود، باعث مسمویت ویتامینی در بدن می شود.

عوارض حاصل از مصرف خیلی زیاد مکمل ویتامین E :

- مانع استفاده‌ی بدن از سایر ویتامین‌های محلول در چربی می‌ شود. بنابراین ممکن است انسان در معرض کمبود سایر ویتامین‌های محلول در چربی قرار گیرد.

- با رسوب کلسیم  در استخوان‌ها اختلال ایجاد می ‌کند.

- موجب اختلال در ذخیره‌ی ویتامین‌ A در کبد می شود و مقدار آن را کاهش می ‌دهد.

- می ‌تواند زمان انعقاد خون را نیز افزایش دهد.

مصرف منابع غذایی ویتامینE در حفظ سلامت انسان تأثیر مهمی دارد و چنانچه به مقدار زیاد مصرف شود، خطر مسمومیت و ایجاد عوارض و اختلالات ناشی از آن را ندارد. بنابراین بهتر است به جای مصرف منابع دارویی ویتامینE ، از منابع غذایی آن استفاده شود.

  

ویتامین B1

تیامین یا ویتامین B1  از ویتامین‌های محلول در آب است که در سلامت اعصاب نقش مهمی دارد و کمبود آن باعث ایجاد عوارض عصبی می ‌شود.

براساس تحقیقات، تزریق مقادیر بالای این ویتامین عوارضی از قبیل سردرد، تشنج ، ضعف عضلات، بی ‌نظمی در ریتم قلب (آریتمی قلبی) و واکنش‌های آلرژیک را ایجاد می ‌نماید. در حالی که استفاده از منابع غذایی سرشار از ویتامین B1 نه تنها در انسان عارضه‌ ای ایجاد نمی ‌کند، بلکه در حفظ سلامت و فعالیت سیستم عصبی نقش مهمی به عهده دارد.

  

ویتامین B3

نیاسین یا ویتامین B3  از دیگر ویتامین‌های گروه B می‌ باشد که در منابعی مانند گوشت کم‌ چرب، مرغ، ماهی، بادام‌ زمینی و مخمر یافت می ‌شود.

این ویتامین در سوخت و ساز مواد انرژی ‌زا نقش مهمی دارد. همچنین در تنفس داخل سلولی دخالت دارد.

مضرات استفاده‌ی مکرر از منابع دارویی نیاسین عبارتند از:

- عوارض آلرژیک، از قبیل گر گرفتگی

- تشدید جراحات بیماران مبتلا به زخم ‌معده 

- تشدید عوارض آسم 

- به جا گذاشتن اثرات سمی در کبد

- ایجاد اختلالات کبدی 

  

ویتامین B6

یکی دیگر از ویتامین‌های گروه B، پیریدوکسین یا ویتامین B6  است که در سلامت اعصاب و نیز خون سازی موثر است.

این ویتامین در موادی مانند گوشت، غلات سبوس‌دار، سبزی‌ها و مغزها وجود دارد که با مصرف این مواد نیاز انسان به این ویتامین تامین می ‌گردد، ولیاستفاده‌ی زیاد و بی‌ رویه از منابع دارویی ویتامین B6 می ‌تواند به ایجاد عوارض عصبی همراه با اختلالات در راه رفتن، ضعف و بی ‌خوابی منجر شود.

اسید فولیک

 اسید فولیک  از ویتامین‌های گروه B محسوب می شود و در خون ‌سازی تأثیر مهمی دارد. اگر مکمل این ویتامین به مقدار زیاد مورد استفاده قرار گیرد، ترکیبات غیرقابل جذبی با روی  تشکیل می‌ دهد، در نتیجه از جذب این عنصر جلوگیری می ‌کند و موجب دفع روی و عوارض کمبود این ماده‌ی معدنی در بدن می ‌شود.

  

ویتامین C

 ویتامین C  که مانند ویتامین ‌های گروه B در آب محلول است در سلامت انسان اثرات مهمی دارد و در حفظ مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها، استحکام بافت پیوندی، استحکام و سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و لثه موثراست.

این ویتامین در منابع گیاهی مانند سبزی‌ های برگ سبز و دیگر انواع سبزی مانند: گوجه ‌فرنگی،  فلفل سبز، فلفل دلمه ‌ای و نیز میوه‌هایی مانند مرکبات ، توت ‌فرنگی و کیوی  به مقدار قابل توجهی وجود دارد.

چون این ویتامین جزو ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان محسوب می‌ شود، در پیشگیری از سرطان موثر است.

چنانچه این ویتامین از طریق منابع غذایی جذب بدن شود، موجب حفظ سلامت انسان و افزایش مقاومت در برابر عفونت‌ها می ‌شود، ولیزیاده روی در مصرف منابع دارویی آن باعث ایجاد اختلالات گوارشی، اسهال، خطر ابتلا به سنگ اگزالات در مجاری ادراری و آدابتاسیون با مقادیر بالا (یعنی بدن به مقادیر بالای این ویتامین عادت می ‌کند و دیگر منابع غذایی پاسخگوی نیاز انسان به ویتامین C نخواهد بود) می ‌شود.

ویتامین K ؛ ضروری برای انعقاد خون

کشف ویتامین ها و آشنایی با خواص آنها، دانشمندان را بر آن داشت که در جستجوی تعداد بیشتری از ویتامین ها باشند.

در سال 1935 یک دانشمند دانمارکی طی یک سری تحقیقات ، متوجه وجود یک نوع ویتامین در بدن مرغ شد که ضد خونریزی بود. این دانشمند آن را ویتامینK نامید.

تاکنون دو نوع ویتامین به نام K1 و K2 که فرمول ساده آنها تفاوت جزئی با هم دارد، شناخته شده اند.

ویتامین K محلول در چربی بوده و تا حدودی در برابر حرارت پایدار می باشد، ولی در مقابل نور بسیار حساس بوده و فاسد می شود. ویتامین K مصنوعی به شکل های محلول در آب است و فرمول شیمیایی آن شباهت زیادی به ویتامینK طبیعی دارد و اثرات آنها با یکدیگر برابرند.

به دلیل اینکه ویتامین K طبیعی ، محلول در چربی است، برای هضم و جذب آن، صفرا لازم است، ولی ویتامین K مصنوعی که محلول در آب است احتیاجی به ترشح صفرا ندارد.

مقدار کمی از این ویتامین ، در کبد ذخیره می شود که این مقدار فقط نیاز یک هفته بدن را تأمین می کند و هر چه هوا گرم تر باشد، نیاز بدن به ویتامین مزبور نیز بیشتر می شود.

بعضی از اشخاص در تابستان و در هوای گرم دچار خونریزی مانند خونریزی بینی می شوند. این علائم نشانه کمبود ویتامین K در بدن است؛ زیرا این ویتامین برای انعقاد خون لازم است و بدون وجود این ویتامین کبد نمی تواند پروترومبین ( عامل انعقاد خون ) بسازد.

منابع غذایی ویتامین K شامل : جعفری، کلم، اسفناج، گل کلم، کاهو، گوجه فرنگی، کرفس، لوبیا سبز، شاهی، شلغم و نخودسبز پخته است. همچنین در شیر، گوشت و میوه جات به مقدار کم وجود دارد.

ویتامین K غیر از منابع غذایی، توسط باکتری های روده نیز ساخته می شود. به همین دلیل کمبود آن در انسان نادر است.

اشخاص سالم که تغذیه صحیح و مناسبی دارند، نیازی به دریافت اضافی ویتامین K ندارند؛ زیرا مواد غذایی مصرفی آنها می تواند کمبود این ویتامین را جبران کند. ولی در افرادی که دچار بیماری های روده هستند، چون ممکن است میکروب های روده نتوانند ویتامین K بسازند و یا اینکه ویتامین نام برده به اندازه کافی جذب نشود، لازم است مصرف غذاهای حاوی این ویتامین را افزایش دهند.

کمبود ویتامین K

در شرایط زیر امکان کمبود این ویتامین وجود دارد :

- زمانی که سوء جذب چربی ها وجود داشته باشد.

- در شرایطی که درمان با آنتی بیوتیک صورت بگیرد ( به دلیل از بین بردن باکتری های روده )

- بیماری کبدی

کودکان زودرس و کودکانی که فقط از شیر مادر تغذیه می کنند، از نظر احتمال خونریزی، بیشتر در معرض خطر هستند، چون شیر مادر به دلیل استریل بودن، میکروب کمتری در روده به وجود می آورد ، بنابراین ویتامین K در بدن ساخته می شود.

زمانی که سوء جذب چربی ها در بدن وجود دارد، شکل مصنوعی ویتامین K که محلول در آب است، مورد استفاده قرار می گیرد.

ویتامین ث، ویتامین سلامت

ویتامین C یا آسکوربیک اسید یک ویتامین محلول در آب است که برای رشد و عملکرد طبیعی بدن لازم است.

وقتی به سرماخوردگی مبتلا می ‌شوید، خوردن چه ماده ی مغذی را بهترین راه درمان می ‌دانید؟ به طور قطع، ویتامین C.

اغلب خوردن قرص جوشان و مرکبات در کنار هم، از مهمترین اقداماتی به حساب می ‌آیند که هر بیمار سرما خورده‌ای به آنها دست می ‌زند.

به طور کلی، ویتامین‌ها از جمله مواد مغذی هستند که بدن برای رشد، سلامت و حفظ عملکرد طبیعی خود به آنها احتیاج دارد. لازم به ذکر است که بدن به تنهایی قادر به ساخت این مواد نبوده و لازم است از طریق مواد غذایی و یا از طریق مکمل‌های غذایی- دارویی نیاز خود را تامین کند.

کمی ‌تعریف از ...

همان طور که گفتیم، ویتامین‌ها ترکیباتی هستند که در گیاهان و بدن حیوانات یافت می ‌شوند. بدن شما از این مواد استفاده می‌ کند تا‌ ‌سالم بماند و بسیاری از عملکردهای طبیعی خود را به درستی انجام دهد. ویتامین‌ها برای بسیاری از فرآیند‌های بیولوژیک بدن لازمند که از جمله ی آنها می‌ توان به رشد، هضم غذاها و عملکرد عصبی اشاره کرد.  آنها به دو دسته ی کاملاً متفاوت تقسیم می‌ شوند: اول ویتامین‌های محلول در چربی و دوم ویتامین‌های محلول در آب.

اگر بخواهیم کمی ‌درباره ی خواص این دو گروه صحبت کنیم باید بگوییم که ویتامین‌های محلول در آب به آسانی توسط بدن جذب می ‌شوند. ولی  بدن برای جذب ویتامین‌های محلول در چربی از اسیدهای صفراوی استفاده می ‌کند. 

جور کردن ویتامین ها

بهترین راه برای تأمین این ویتامین‌ها، خوردن مواد غذایی است. بیشتر مردم به مقادیر اضافی ویتامین و مواد معدنی احتیاج دارند. بهتر است از مصرف بیش از اندازه ی آن بدون تجویز پزشک خود داری شود،  اما در شرایطی که این مواد از طریق مواد غذایی به بدن شما نمی ‌رسند،  لازم است، این مواد را از طریق مکمل‌های دارویی به بدن خود برسانید. مکمل‌های غذایی دارویی به تنهایی جایگزین مواد غذایی نیستند و همه ی فواید مواد غذایی را هم ندارند، بلکه به عنوان مکمل وعده ی غذایی که می ‌خوریم،در تأمین نیاز بدن مفید می‌ باشند.

حتماً می ‌پرسید چه کسانی به مکمل‌های غذایی - دارویی احتیاج دارند؟

باید در جوابتان بگوییم که همه ی افرادی که به دلایل مختلف قادر به تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن خود از طریق مواد غذایی نباشند، مثلاً کسانی که وعده‌های غذایی کامل نداشته یا همه ی مواد مورد نیازشان در یک وعده ی غذایی وجود ندارد، به مکمل‌های غذایی دارویی احتیاج دارند.

 به طور کلی، زنان باردار و افراد سالمند به مقادیر بیشتری از این مواد مغذی نیازمندند. اما باید از مصرف بیش از اندازه ی آنها دوری کرد و همیشه به رعایت اعتدال پایبند بود. گاه دریافت مقادیر بیش از حد ویتامین می‌ تواند به بروز عوارض ناخواسته منجر شود. بهتر است پیش از مصرف هر گونه مکمل غذایی یا دارویی با  پزشک معالج و یا دکتر داروساز مشورت کنید.

 شهرت ویتامین C

همان طور که بارها و بارها گفته‌ایم : آنتی اکسیدان‌ها از بدن در برابر اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد حفاظت می‌ کنند. با گذشت زمان، تولید رادیکال‌های آزاد منجر به بروز انواع سرطان، بیماری‌های قلبی و مشکلات التهابی از جمله آرتریت می ‌شود. به علاوه این ترکیبات، به کاهش اثرات مضر مواد شیمیایی سمی ‌و سایر آلوده کننده‌ها از جمله دود سیگار کمک می ‌کنند.

جالب است بدانید که مطالعات انجام شده در دانشگاه کمبریج نشان داده است، وجود 20 میلی مول بر لیتر ویتامین C در پلاسمای خون به میزان 13 درصد احتمال بروز اختلالات تنفسی در افراد سیگاری را کاهش می ‌دهد. حتی محققان ژاپنی در مطالعه‌ای که بر روی 2 هزار مرد و زن به انجام رسانیده‌اند، دریافته‌اند که مصرف بالای این ویتامین با بهبود جریان خون در رگ‌ها از بروز سکته حتی در افرادی که سابقه هم دارند، جلوگیری می ‌کند.

در کل، مقادیر بالای این ویتامین در پیشگیری از سرما خوردگی، درمان آسم و سرعت التیام زخم‌ها مفید است. همچنین ویتامین C در کاهش خطر بروز بیماری‌هایی چون آب مروارید، انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی - عروقی، تصلب شرائین یا آترواسکروزیس مؤثر است.

نبود این ویتامین

حتماً حالا با این سؤال روبه رو شده اید که چه مواقعی بدن به مقادیر بالاتری از ویتامینC  نیاز دارد؟ باید بگوییم که در صورت وجود بیماری های مزمن، مشکلات عروقی  عفونت، وجود زخم، سوختگی،  سرماخوردگی و سایر بیماری های ویروسی آثار کمبود این ویتامین نمایان می ‌شود و به دنبال آن عوارض ناشی از این فقدان روز به روز گسترش پیدا می‌ کند.

این عوارض عبارتند از: خشکی و شکنندگی موها ، التهاب لثه، خون ‌ریزی از آنها خشک و فلس فلس شدن پوست، کاهش سرعت التیام زخم‌ها، خون مردگی آسان، خون ریزی بینی ، درد و التهاب مفاصل، کاهش قدرت غلبه بر عفونت و نیز افزایش وزن به دلیل کاهش سرعت سوخت و ساز بدن.

حتماً نام اسکوربوت را شنیده اید؟ این بیماری نوع شدت یافته کمبود ویتامین C است که با علایمی ‌نظیر نرم و اسفنجی شدن لثه‌ها، شل شدن دندان‌ها، کم خونی، خون ریزی زیرجلدی و کبودی پوست تشخیص داده می ‌شود.

گذشته از تمامی ‌این موارد به خاطر داشته باشید که بدن ما قادر به ساخت و ذخیره ی ویتامین C نیست پس لازم است که نیاز روزانه بدن از طریق مصرف مواد غذایی (انواع مرکبات و کلم) و یا مکمل‌های غذایی - دارویی حاوی این ویتامین، تأمین شود.

اگر مکمل خور هستید

از آنجا که ویتامین C، یک ویتامین محلول در آب است، مسمومیت با آن نادر است، زیرا مقادیر اضافی آن به راحتی از طریق ادرار از بدن خارج می ‌شود. مقادیر بیشتر از 2هزار میلی گرم در روز این ماده مغذی توصیه نمی ‌شود. چون این مقادیر می ‌تواند به ایجاد تهوع، درد شکمی ‌و اسهال منجر شود.

چه مکمل هایی بهتر است؟

 از آنجا که معمولا در فرمولاسیون قرص‌های جویدنی ویتامین C برای کاهش طعم ترش آن (اسید اسکوربیک) از شیرین ‌کننده‌هایی نظیر شکر و یا سدیم ساخارین استفاده می ‌شود، در انواع جدیدتر این نوع قرص‌ها از سدیم آسکوربات استفاده شده است که در نتیجه علاوه بر کاهش طعم ترش و اسیدی آن، عوارض ناشی از وجود شیرین‌ کننده‌ها از جمله چاقی کاهش پیدا کرده، در ضمن به دلیل کاهش خاصیت اسیدی، از عوارض گوارشی آن نیز کاسته شده است.‌

" ویتامین " B2

درادامه بحث ویتامینها ، امروز به معرفی ویتامینB2 از گروه ویتامینهای محلول درآب می پردازیم :

نام دیگرویتامینB2*ریبوفلاوین است . دلیل انتخاب این نام ، رنگ زرد این ویتامین است که ناشی از وجود حلقه فلاوینی موجود در ساختمان آن می باشد . از ویتامینهایی است که در بسیاری از مواد غذایی موجود است اما عوارض کمبود آن گریبانگیر افراد زیادی است ، در حالیکه خود  آنها ، نمی دانند این عارضه می تواند ناشی از کمبود مواد غذایی باشد .

اولین بار این ویتامین زمانی کشف شد که در حین بررسی برروی ویتامینB1 ، دانشمندان متوجه شدند جزء دیگری موجود است که در مقابل حرارت مقاوم تر ازB1 است و زمانی که آنرا از شیر استخراج کردند این رنگدانه های زرد رنگ راB2 نامیدند . درواقع یکی از دلایلی که روش مناسب شیررا نگهداری در پاکتهای چند لایه می دانند این است که، از تخریبB2 در برابر نور جلوگیری می کند زیرا این ویتامین در مجاورت اشعه ماوراء بنفش تخریب می شود .

B2 همراه غذا وارد بدن می شود و به کمک ناقل هایی که در دیواره روده وجود دارد به خون منتقل می گردد . ویتامینB2 جزء ویتامینهای محلول در آب است از اینرو در بدن ذخیره نمی شود پس میزان مورد نیاز آن باید روزانه مصرف گردد تا مبتلا به کمبود آن نشویم .

·عملکرد ویتامین B2در بدن چیست ؟

ویتامینB2 زمانی فعال می شود که مولکول فسفر دریافت کند واین قابلیت را پیدا نماید که در فعالیت های مهم سوخت ساز بدن عمل کند .B2 در فعال شدن ویتامینB3 و  B6 نیز دخالت دارد . از اینرو پیشنهاد می کنیم نام آنرا " ویتامین نخود هر آش " بگذاریم چون در بسیاری از اعمال حیاتی بدن و فعالیت دیگر ویتامینها تأثیر دارد . در بدن ما تبدیلB2 به فرم فعال آن تحت تأثر آنزیمهای مربوط به غده تیروئید می باشد . از اینروافرادی که مبتلا به گواتر هستند و تیروئید کم کار یا پرکار دارند باید مراقب میزان دریافت این ویتامین باشندو از منابع حاوی این ویتامین بیشتر تغذیه کنند چون با کاهش فعالیت غده تیروئید کارایی این ویتامین نیز کاهش می یابد :

·میزان مورد نیاز این ویتامین3/1میکروگرم در روز است .

·حتما افراد بسیاری را دیده اید  که دچارزخم در گوشه دهانباشند ، یازبانشان متورموسرخ شده باشد و یالبهایشان ترک خورده باشد . اینها همه از علائم کمبود ویتامینB2 است .

·درمراحل اولیه در صورتیکه فرد 1 تا 2 ماه از این ویتامین کمتر از میزان نیازش مصرف کند علائم اولیه در چشمهای او ظاهر می شود؛ یعنی اثرات او به صورت حساسیت به نور، اشکریزی چشمها و سوزش و خارش چشمها ، بروز می کند . با پیشرفت کمبود این ویتامین در گوشه دهان زخم ایجاد می شود و فرد نمی تواند دهانش را به راحتی باز کند، زبان فرد ارغوانی رنگ، متورم و دردناک می شود البته همه این علائم با هم بروز نمی کند گاهی فقط یک یا چند علامت در فرد دیده می شود . از علائم دیگر جوشهای ریزی است که در منطقه کنار بینی و گوشه دهان به وجود می آید . همچنین در منطقه سفید چشم رگهای خونی دیده می شود .کمبود شدید این ویتامین برای یک فرد باردار، عواقب وخیم تری به دنبال دارد  از آن جمله ایجاد عارضه لب شکری در جنین است .

منابع غنی این ویتامین کدام اند ؟

·این ویتامین به میزان زیاد درشیر و محصولات لبنی موجود است .

·جگربهترین منبع ویتامینB2 است .

·مخمر آب جو نیز از منابع غنیB2 است

·این ویتامین درگوشت وتخم مرغ هم وجود دارد .

·درسبوس گندم و در بسیاری ازسبزیجات از جمله اسفناج موجود است .

در صورتیکه شما روزانه 2 لیوان شیر یا ماست مصرف کنید و در طول روز غذای تهیه شده با گوشت ( گوشت قرمز، مرغ و ماهی) یا تخم مرغ مصرف نمایید و از نان سبوس دار مثل نان سنگک تغذیه کنید ، مطمئن باشید میزانB2 مورد نیاز بدن شما تأمین شده است. نیاز به این ویتامین در بارداری افزایش می یابد پس به خانمهای باردار توصیه می شود از منابع غنی این ویتامین یعنی جگر ، ماءالشعیر و شیر با چربی متوسط بیشتر از زمان قبل از بارداری مصرف کنند تا نیاز جنین رانیز تأمین نمایند . این نیاز بیشتر ، با مصرف 1 لیوان شیر اضافه یا 100 گرم گوشت اضافه در روز تأمین می شود . میزان نیاز به این ویتامین در شیردهی از بارداری هم بیشتر است . در دوران شیردهی توصیه می شود برای جلوگیری از اضافه وزن ، بیشتر از منابع گیاهی مثل سبزی خوردن، اسفناج، سالاد سبزیجات و ماءالشعیر برای تأمین B2مورد نیاز ، مصرف شود .

به امید سلامتی شما

نقش ویتامین ها در بهداشت پوست

در دهه گذشته طیف وسیعی از محصولات بهداشتی و زیبایی پوست که حاوی ویتامین های مختلف هستند تولید شده است . هدف از استفاده این مواد ، بهبود ظاهر و زیبایی و حتی حفظ سلامتی پوست است .

نیاز برای رسیدن به نتایج قابل مشاهده و واقعی در پوست بر اثر استفاده از این مواد ، سبب شده تا این صنعت رشد قابل ملاحظه ای پیدا کند .

ویتامین ها چه هستند ؟

ویتامین ها مواد مغذی مورد نیاز انسان هستند که از طریق غذا وارد بدن انسان می شوند و برای حفظ سلامتی انسان ضروری هستند . چنین به نظر می رسد که استفاده از ویتامین ها به صورت موضعی برای پوست لازم است چون پوست شدیدا ً در معرض عوامل آسیب پذیری چون نور خورشید است . یکی از مهم ترین اثرات مفید ویتامین ها خاصیت ضد اکسیده شدن آن می باشد که برای جلوگیری از پیری مفید است . از طرف دیگر ویتامین ها می توانند باعث تحریک کلاژن سازی شوند و لایه شاخی پوست را نرم تر نمایند و از تیره شدن پوست جلوگیری کنند .

 ما در نظر داریم در این مبحث به ذکر خواص تعدادی از ویتامینها بپردازیم :

ویتامینA

سال ها از ویتامینAدر مواد آرایشی – بهداشتی استفاده می کردند اما در سال 1984 توسط « کلیگ من » اثرات جوان کننده ترتینوئین که یکی از مشتقات ویتامینAاست ، شرح داده شد. اثرات مفید ترتینوئین در تمام مقالات به اثبات رسیده است . اثرات بیولوژیکی این ماده سبب شده که این ویتامین به عنوان دارو شناخته شود و استفاده از آن در مواد آرایشی بهداشتی ممنوع و فقط با تجویز پزشک مصرف شود . رتینول یکی دیگر از مشتقات ویتامینA است که توسط صنایع آرایشی – بهداشتی به مواد آرایشی اضافه شده و سبب افزایش ضخامت لایه شاخی پوست و در نتیجه سبب رفع چین های صورت می شود .

ویتامین ث

ویتامینC نیز در آب ، محلول است و در میوه ها و سبزیجات تازه وجود دارد . این ویتامین اثر مهم ضد اکسیدکنندگی دارد و سبب تولید کلاژن می شود . این ویتامین به مواد آرایشی – بهداشتی اضافه می شود زیرا خاصیت ضد اکسیدکنندگی آن سبب رفع لکه های پوست و جلوگیری از پیری زودرس می شود و از طرف دیگر تولید ویتامینE را افزایش می دهد . این ویتامین سبب کاهش قرمزی پوست ناشی از آفتاب و نیز کاهش عوارض آفتاب سوختگی می شود . اثر ضد التهابی این ویتامین تأثیر مفیدی در درمان بیماری هایی چون اگزما و سپوریازیس دارد .